ทำความรู้จักโรคเบาจืดกันหน่อยดีกว่า

โรคเบาจืด คืออะไร?
โรคเบาจืด เป็นภาวะที่ร่างกายสูญเสียความสมดุลของน้ำ ซึ่งเกิดมาจากความผิดปกติของฮอร์โมนแอนติไดยูเรติก (Antidiuretic Hormone) จะแสดงอาการออกมาโดย จะรู้สึกกระหายน้ำอย่างรุนแรงและเมื่อดื่มน้ำเข้าไปแล้วก็ยังคงที่จะหิวอยู่เสมอ ทำให้ผู้ป่วยดื่มน้ำมากผิดปกติ และปัสสาวะออกมามากกว่าที่ควรจะเป็น
จริงแล้วสาเหตุหลักเลยที่ส่งผลให้เป็นโรคเบาจืด คือ ร่างกายไม่สามารถหลั่งฮอร์โมนออกมาได้ ตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดบริเวณใกล้ต่อมใต้สมอง จะมีผลแทรกซ้อนตามมาทำให้เกิดโรคเบาจืด และไตผิดปกติแต่กำเนิด โดยเมื่อแรกเกิดมักไม่ค่อยแสดงอาการของโรคเบาจืด แต่จะแสดงอาการเมื่ออายุประมาณ 1-3 ขวบ หรือพบในบางรายเมื่อเป็นผู้ใหญ่แล้ว

ประเภทของโรคเบาจืด
โรคเบาจืดแบ่งออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่
1. โรคเบาจืดจากความผิดปกติของสมอง (Cranial Diabetes Insipidus) พบได้บ่อยที่สุดในบรรดาโรคเบาจืดชนิดอื่น เป็นผลมาจากการเกิดจากความเสียหายของต่อมใต้สมอง หรือสมองส่วนไฮโปทาลามัส มีหลายสาเหตุ เช่น ผลพวงจากการติดเชื้อที่สมอง การผ่าตัด เนื้องอกที่สมอง หรือการบาดเจ็บที่ศีรษะ จนทำให้สมองส่วนไฮโปทาลามัสไม่สามารถสร้างฮอร์โมนที่ควบคุมการปัสสาวะได้

2. โรคเบาจืดจากความผิดปกติของไต (Nephrogenic Diabetes Insipidus) ด้วยกระบวนการทำงานของไตไม่สัมพันธ์หรือตอบสนองต่อฮอร์โมนแอนติไดยูเรติกได้ ซึ่งอาจเกิดจากไตได้รับความเสียหายบางอย่างจึงทำงานผิดปกติ หรือการใช้ยาบางชนิด เช่น ลิเทียม ซึ่งเป็นยาที่ใช้ในผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพจิต เป็นต้น

3. โรคเบาจืดที่เกิดจากความผิดปกติของกลไกควบคุมการกระหายน้ำ (Dipsogenic Diabetes Insipidus) ซึ่งเกิดจากความผิดปกติของกลไกการทำงานที่เกี่ยวข้องกับการกระหายน้ำภายในสมอง

4. โรคเบาจืดที่เกิดขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes Insipidus)

โรคเบาจืด รักษาไม่หาย ต้องกินยาตลอดชีวิต
นายแพทย์ภาสกร ชัยวานิชศิริ รองอธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า ไม่ว่าช่วงวัยไหนก็สามารถที่จะเป็นโรคเบาจืดได้ แต่ว่าผู้ป่วยโรคเบาจืดนั้นมีน้อย หนึ่งแสนคน จะพบผู้ป่วยเพียง 3-4 รายเท่านั้น แต่อย่างไรก็ตามโรคเบาจืดไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ต้องทานยาไปตลอดชีวิต

อาการของโรคเบาจืด
โรคนี้จะแสดงออกมาให้เราเห็นดังต่อไปนี้
• มีการปัสสาวะบ่อยๆ และปัสสาวะครั้งละมากๆ ปัสสาวะมักไม่มีสี หรือกลิ่น

• หากร่างกายเสียน้ำมากเกินไป ผู้ป่วยจะกระหายน้ำบ่อย จะต้องดื่มน้ำมากๆ หากดื่มไม่เพียงพอ อาจเกิดภาวะขาดน้ำรุนแรง ทำให้มีอาการซึม ไม่รู้สึกตัว และช็อก หรือหมดสติ เนื่องจากร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลของน้ำในร่างกาย
• ในบางรายอาจพบอาการปวดบริเวณเอว หรือท้องน้อย เนื่องจากการคั่งของปัสสาวะบริเวณท่อไต กรวยไต กระเพาะปัสสาวะ ส่งผลให้อวัยวะดังกล่าวโตขึ้น

วิธีรักษาโรคเบาจืด
นายแพทย์วิบูลย์ กาญจนพัฒนกุล รักษาการแทนผู้อำนวยการสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า ความสำคัญคือต้องพบแพทย์เพื่อการวินิจฉัยและหาสาเหตุของโรค เพื่อจะได้รับการรักษาที่ถูกต้อง
วิธีการรักษาและปฏิบัติตัวที่สำคัญของผู้ที่เป็นโรคเบาจืด คือ
1. ต้องดื่มน้ำให้เพียงพอ โดยเฉพาะเมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมที่ร้อนจัด มีการสูญเสียน้ำง่าย ในบางรายที่มีอาการท้องเดิน ท้องเสีย ยิ่งต้องดื่มน้ำเปล่าให้มากเพื่อทดแทนที่เสียไป

2. งดอาหารที่มีรสเค็มจัด เพราะจะเป็นการเพิ่มเกลือหรือโซเดียมให้กับร่างกายมาก ร่างกายจะทำงานหนักเพราะต้องพยายามขับเกลือออกมาทางไตและออกมากับปัสสาวะ เป็นสาเหตุให้ร่างกายถูกดึงน้ำออกไป จึงทำให้ขาดน้ำมากขึ้น

3. ใช้ยาตามแพทย์สั่งให้ครบและตรงเวลาสม่ำเสมอห้ามหยุดยาหรืองดยาไปเอง เพราะโรคนี้จำเป็นต้องใช้ยาควบคุมเสมอ ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด

4. โรคเบาจืดมักเป็นโรคที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาด ผู้ป่วยต้องใช้ยาฮอร์โมนทดแทนตลอดชีวิต หากสงสัยว่าอาจเป็นโรคเบาจืดควรไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยต่อไป เนื่องจากภาวะเบาจืดอาจเป็นอาการของโรคทางสมอง โรคเลือด หรือความผิดปกติแต่กำเนิดบางอย่างได้